Dalang Purwadi

Ringkasan Cerita.

  1. Babad Banyumas merupakan kisah yang berwibawa pada jaman raja Sri Susuhunan Amangkurat Agung. Alkisah Prabu Puntadewa raja Amarta bersama Prabu Kresna dan Prabu Baladewa. Tiga raja ini melakukan studi banding ke kedhaton Pamase di Lesmana Ajibarang Banyumas. Ibukota Mataram ini memang wilayah yang panjang punjung pasir wukir, gemah ripah loh jinawi, tata tentrem karta raharja.
  2. Saat itu kedhaton Pamase di Lesmana Ajibarang Banyumas merupakan ibukota Kerajaan Mataram sejak tahun 1647. Rajanya bergelar Kanjeng Sri Susuhunan Amangkurat Agung yang memerintah tahun 1645 – 1677. Narendra gung binathara mbahu dhendha nyakrawati, ambeg adil para marta, ber budi bawa laksana, memayu hayuning bawana.
  3. Dialog antara Prabu Puntadewa, Prabu Kresna dan Prabu Baladewa dalam rangka studi banding. Dialog kenegaraan dengan Amangkurat Agung berlangsung di kedhaton Pamase di Lesmana Ajibarang Banyumas. Kewibawaan negeri sungguh berseri. Ibarat kang cerak manglung, kang tebih mentiyung. Sami pasok glondhong pangareng areng, peni peni raja peni, guru bakal guru dadi.
  4. Garwa prameswari Sri Susuhunan Amangkurat Agung bernama Kanjeng Ratu Wiratsari atau Ratu Kencana. Prameswari Sri Susuhunan Amangkurat Agung membangun kota Purwokerto. Ratu Wiratsari memang mustikaning putri, tetungguling widodari.
  5. Tema dialog tentang sukses Mataram yang beribukota di Lesmana Ajibarang Banyumas, telah berhasil mewujudkan perdamaian dan kemakmuran dunia yang berkeadilan, dengan prinsip kama Arta Darma Muksa.
  6. Atas bujukan Sengkuni, Raja Astina Prabu Duryudana tidak berkenan atas kunjungan Amarta ke Mataram. Gerombolan pengacau dunia ini menyerang Banyumas, dengan taktik adu domba. Dicari kawan angkara murka yang bisa diajak sekongkel. Sura dira jayaningrat, lebur dening pangastuti.
  7. Kurawa dan raja Alengka Prabu Dasamuka bersekongkel untuk menggagalkan program luhur Amangkurat Agung di kedhaton Pamase Lesmana Ajibarang Banyumas . Usaha para pengacau dunia ini gagal. Banyumas tetap berjaya. Rawe rawe rantas, malang malang putung.
  8. Dengan ketulusan hati, perjuangan Amangkurat Agung mendapat pengakuan dunia. Kedhaton Pamase Amangkurat di Lesmana Ajibarang Banyumas memberi rasa bangga. Rum kuncaraning bangsa dumunung ing luhuring budaya.
  9. Kedhaton Pamase Amangkurat di Lesmana Ajibarang Banyumas makin harum namanya. Kawibawan kawidadan kabagyan sarta kamulyan nyartani warga Banyumas.
  10. Babad Banyumas memberi pencerahan. Masa depan yang cemerlang, dengan menengok masa silam yang gemilang. Banyumas nyata gedhe obore, padhang jagade, dhuwur kukuse, jero tancepe, adoh kuncarane, ampuh kawibawane.

B. Urutan Cerita

  1. Jejer kedhaton Pamase.
    Wayang. Amangkurat Agung, Patih Sindurejo, Bupati Banyumas, Bupati Semarang, Bupati Kotagedhe.
    Baladewa, Kresna, Gathutkaca.
  2. Jejer Kedhatonan.
    Wayang. Ratu Wiratsari, Jembawati, Sembadra, Srikandhi Cangik, Limbuk.
  3. Paseban Jawi.
    Wayang Sengkuni, Kurawa, begal gang dolly, begal gunung Kemukus.
  4. Jejer sabrang Dhandhang Mangore
    Wayang Emban Mahadiyu, padhas gempal, rambut geni, galiyuk, buta terong, jaya karneli.
  5. Pertapan Gunung Slamet
    Wayang Pangeran Karanggayam, Abimanyu, semar Gareng Petruk Bagong.
  6. Kahyangan Junggring Salaka.
    Wayang Bathara Guru, Narada, Indra, Bayu, Brama.
  7. Perang Kembang
    Abimanyu, cakil, togog, bilung
  8. Pendopo Purwokerto
    Wayang Ratu Wiratsari, Amangkurat Agung, Baladewa, Kresna, Gathutkaca.
  9. Kembul bujana andrawina ing pendopo Purwokerto.
  10. Ayak Ayak pamungkas.

C. Pasugatan Gendhing Banyumas

  1. Serayu

Adhuh segere banyune ing sendang,
ilang kesele wis mari le mriyang, banyune bening nyegerake ati,
Kudu sing eling mring tindak kang suci.

Ayo pra kanca ing desa ngadesa,
Sregep makarya atine gembira,
Nanduri sawah jagung tela pari,
Ngingoni kebo wedhus bebek lan sapi.

  1. Srepeg Banyumas

Manguwuh peksi manyura,
wancine andungkap gagat rahina, saniskara wosing pagelaran,
kang becik ketitik, kang ala ketara,
awit iku apan nyata, gotek ingkang widu mawayang,
om awignam hastu nama.

  1. Ricik ricik Banyumas

Ricik kumricik grimising wis rata,
Sedhela maning bapake wis teka,
Inyong kaget adhuh rika mbekta napa, bungkus pethak niku isi sega.

Dalang Dr Purwadi M.Hum. Jl Kakap Raya 36 Minomartani Yogyakarta hp 087864404347